تنوع ‌زیستی به معنای گوناگونی یا تنوع گیاهان و حیوانات و دیگر موجودات زنده در یک ناحیه یا منطقه خاص و همچنین به معنای تعداد یا فراوانی گونه‌های زنده مختلف در یک منطقه خاص، بخش حساسی از سرمایه‌های طبیعی است که خوراک، پوشاک و مسکن بشر را فراهم آورده و سلامت و شادابی روح و جسم، رونق اقتصادی و پیشرفت روزافزون همه‌جانبه را نیز تضمین و ثروت ناشی از منابع ژنتیکی، کشاورزی را قادر می‌سازد تا صنعت تولید مواد غذایی را به سمت برقراری امنیت غذایی رهنمون سازد. از این جهت حفظ و بهره برداری پایدار از آن در جهت حفظ و حمایت نظام‌های تولیدی برای حمایت منافع انسان ضرورت می یابد.

براین اساس تنوع ‌زیستی و ذخایر ژنتیکی به‌عنوان یکی از برنامه‌های کلان پنج‌گانه استراتژیک سازمان در پنج محور زیر دستور کار قرار گرفت تا ذخایر ژنتیکی دخیل در تولید غذای کافی، سالم و مغذی کشور را با حفظ و احیای زیستگاه گونه‌های در معرض خطر، توسعه بانک‌های ژن و هرباریوم‌های گیاهی و مجموعه‌های تنوع ‌زیستی جانوری، پیشنهاد لایحه و پیگیری تصویب قوانین پشتیبان در جلوگیری از قاچاق منابع ژنتیكی و همچنین آینده‌پژوهی در خصوص نحوۀ انجام فعالیت‌های توسعه‌ای بر مبنای ملاحظات زیست‌محیطی، جلوگیری از ورود آلاینده‌ها به منابع طبیعی و نهایتاً توسعه كاربرد گونه‌های بومی در فعالیت‌های كشاورزی، افزایش آگاهی مردم و مسئولان به ارزش‌ها و روش‌های حفظ منابع ژنتیكی، ثبت گونه‌ها سامان‌دهی نماید.

- مدیریت پایدار تنوع ‌زیستی و ذخایر ژنتیكی گونه‌های جنگلی و مرتعی

- مدیریت پایدار تنوع ‌زیستی و ذخایر ژنتیكی گونه‌های زراعی و باغی

- مدیریت پایدار تنوع ‌زیستی و ذخایر ژنتیكی دام‌وطیور

- مدیریت پایدار تنوع ‌زیستی و ذخایر ژنتیكی شیلات و آبزیان

- مدیریت پایدار تنوع ‌زیستی و ذخایر ژنتیكی میکروارگانیسم‌ها، بی‌مهرگان و مهره‌داران مرتبط با کشاورزی و منابع طبیعی

- شناسایی، مستندسازی و شبکه سازی حفاظت از تنوع زیستی