مجری طرح کلان:مهدی پورهاشمی
نیاز و اهداف کشوری
اولویت ها
برنامه ها
پروژه ها
گزارشات نهایی
برآورد سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور (1389) سطح جنگلهای ایران را در 5 ناحیه رویشی 14.2 میلیون هکتار اعلام نموده است. آخرین آمار رسمی نیز سطح جنگلهای ایران را برای مجموع جنگلهای دستکاشت و جنگلهای طبیعی با تاج پوشش بالای 5 درصد 15.8 میلیون هکتار برآورد میکند (سازمان جنگلها، 1399). به نظر می رسد افزایش سطح جنگلها در آمارهای 1379 تا 1399 در 3 دو دهه ناشی از تفاوت در روشهای اندازهگیری سطح و تغییر در تعاریف است. با این وجود پژوهشهای معتبر فراوانی موید تخریبهای کمی و کیفی جنگل در سطح منطقهای و ملی دارد. چنانچه مساحت جنگلها و اراضی جنگلی در شمال ایران را در 5 دهه قبل، 3.4 میلیون هکتار برآورد کرده اند (مهاجر،1384 )، اما بر اساس آخرین برآوردها این رقم به حدود 1.9 میلیون هکتار رسیده است (سازمان جنگلها، 1389).
الف) اهداف اصلی:
- بررسی راههای دستیابی به سطح قابل قبول احیا و توسعه جنگل در مناطق رویشی مختلف ایران.
- شناسایی و بررسی گلوگاه های مدیریتی و اجرایی در مسیر احیا و توسعه جنگل.
- تامین منابع پایدار چوب از محل زراعت چوب.
- شناسایی روشهای مقابله با تخریب کیفی و کمی جنگل و احیا اراضی تخریب یافته.
- افزایش سطح جنگلهای ایران از طریق توسعه جنگلکاری.
ب) اهداف فرعی:
- برسی امکان تامین نهاده های احیا و توسعه جنگل.
- برسی امکان بکارگیری فناوری های جدید در امر احیا و توسعه جنگل.
- ایجاد و مدیریت محاوط بذرگیری و باغ های بذری.
- ساماندهی و مدیریت نهالستان های جنگلی.
- شناسایی عوامل اجتماعی و اقتصادی تخریب جنگلها.
- شناسایی پتانسیل های توسعه جنگل در زمینه های پارکهای جنگلی، بوستانهای روستایی، حاشیه جاده ها و مسیرهای راه آن و سایر موارد.
سیاست های اجرائی
مهمترین مسایل و اولویتهای طرح کلان احیا و توسعه جنگل، جنگلکاری و زراعت چوب به ترتیب شناسایی پتانسیلها، تعیین سطوح احیا و توسعه، جنگلکاری و زراعت چوب و سپس انتخاب روشهای اجرایی و مدیریتی و حفاظتی بر اساس نواحی رویشی ایران و همچنین برنامه ریزی جهت پایداری ارائه تامین نهادههای مورد نیاز و همچنین روش های حمایتی در امر احیا و توسعه جنگل میباشد.
از طرفی دیگر ایران ظرفیتهای تولیدی فراوانی دارد که بسیاری از آنها مغفول مانده است. زراعت چوب یکی از مهمترین برنامههای محوری و راهبردی کشور است که میتواند بخش قابل توجهی از نیازهای چوبی بخش صنعت چوب و کاغذ کشور را تامین کند. زراعت چوب عملیاتی است شامل کشت گونههای تندرشد چوبی زود بازده مانند صنوبر و اکالیپتوس که با هدف تامین خوراک اولیه صنایع و کارخانهها (روکش و لایهگیری، تخته فیبرسازی، کاغذسازی، مبلمانسازی، کبریتسازی و اوراق فشرده) و صنایع بستهبندی، جعبهسازی، تولید چوب تیری و ساختمانی، درب و پنجرهسازی ، خراطی و سایر مصارف روستایی و محلی که با طول دوره بهرهبرداری مشخص در اراضی منابع ملی (در قالب قرارداد ماده 3 قانون حفاظت و بهره بردای)، در محدوده طرح های جنگلداری چند منظوره، اراضی دولتی متعلق به سازمانها و نهادهای دولتی و بهخصوص در اراضی مزروعی اشخاص (مستثنیات) اجرا میشود.
با توجه به برنامههای پیشبینیشده در طرح کلان، برنامههای گام به گام برای دستیابی به اهداف تعیینشده به دو دسته کوتاهمدت، و بلندمدت قابل تقسیم است.
موسسات